Một trong những thắc mắc phổ biến nhất hiện nay là: “Hộ kinh doanh có bắt buộc phải có hóa đơn đầu vào không?” Tức là khi mua hàng, lấy dịch vụ thì hộ có phải lấy hóa đơn từ bên bán để làm chứng từ hay không, và nếu không có thì ảnh hưởng thế nào tới kê khai, khấu trừ và quyền lợi khi cơ quan thuế kiểm tra? Bài viết này của AMCan sẽ giúp các bạn giải đáp câu hỏi trên.
1. Hóa đơn đầu vào là gì?
Hóa đơn đầu vào là chứng từ do bên bán hàng, nhà phân phối hoặc nhà cung cấp dịch vụ xuất cho hộ kinh doanh khi có giao dịch phát sinh. Đây là căn cứ chứng minh hàng hóa có nguồn gốc hợp pháp và được sử dụng để hạch toán chi phí.
Hộ kinh doanh thường nhận các loại hóa đơn đầu vào đa dạng, tùy thuộc vào đối tác giao dịch. Các loại hóa đơn đầu vào phổ biến bao gồm:
– Hóa đơn Giá trị gia tăng (VAT): Thường do các doanh nghiệp, tổ chức lớn phát hành khi bạn mua hàng hóa hoặc dịch vụ. Đây là loại hóa đơn quan trọng nhất đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai.
– Hóa đơn Bán hàng: Do các hộ kinh doanh khác, cá nhân kinh doanh hoặc các tổ chức nộp thuế theo phương pháp trực tiếp phát hành.
– Chứng từ thay thế (Phiếu thu/Phiếu mua hàng): Được sử dụng trong những trường hợp đặc biệt, chủ yếu là khi HKD mua hàng hóa nông, lâm, thủy sản từ các cá nhân, hộ kinh doanh quy mô nhỏ lẻ, không có nghĩa vụ xuất hóa đơn.
2. Hộ kinh doanh có bắt buộc cần lưu giữ hóa đơn đầu vào không?
Việc lưu giữ hóa đơn đầu vào hộ kinh doanh sẽ phụ thuộc vào phương pháp nộp thuế. Cụ thể:
– Trường hợp bắt buộc: Theo khoản 4 Điều 5 và khoản 2 Điều 7 Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ kinh doanh chỉ bắt buộc thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ nếu thuộc diện nộp thuế theo phương pháp kê khai.
– Trường hợp không bắt buộc: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán (hộ khoán) không phải thực hiện chế độ kế toán, tức không bắt buộc phải lưu giữ hóa đơn đầu vào.
Tuy nhiên, theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, người bán vẫn có nghĩa vụ cung cấp thông tin trung thực và đầy đủ về hàng hóa, bao gồm nguồn gốc, xuất xứ… Nếu xảy ra tranh chấp hoặc bị thanh tra, người bán phải có trách nhiệm chứng minh nguồn gốc hàng hóa hợp pháp.
Do đó, mặc dù quy định pháp luật không bắt buộc với tất cả hộ kinh doanh, việc lưu giữ hóa đơn đầu vào chính là căn cứ rõ ràng để thực hiện trách nhiệm chứng minh hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng.
>>> Xem thêm:
3. Hộ kinh doanh không có hóa đơn đầu vào thì có phải xuất hóa đơn khi bán ra không?
Hiện nay, quy định pháp luật không đặt điều kiện có hay không hóa đơn đầu vào để xác định nghĩa vụ xuất hóa đơn đầu ra.
Tuy nhiên, căn cứ khoản 1 Điều 90 Luật Quản lý thuế 2019 cũng như căn cứ tại điểm a Khoản 3 Điều 1 Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định về nghĩa vụ lập hóa đơn thì: Nghĩa vụ xuất hóa đơn đầu ra là bắt buộc đối với tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, không phụ thuộc vào chứng từ đầu vào.
Bên cạnh đó, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ bắt buộc lập hóa đơn điện tử. Hộ kinh doanh nộp thuế khoán, trong trường hợp người mua yêu cầu thì cũng phải xuất hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh.
Tóm lại: Hộ kinh doanh không có hóa đơn đầu vào vẫn có nghĩa vụ xuất hóa đơn khi bán ra.
Nhìn chung, pháp luật hiện chưa thắt chặt các quy định cụ thể đối với hóa đơn đầu vào của hộ kinh doanh cá thể. Tuy nhiên, để thuận lợi trong công tác quản lý và duy trì hoạt động kinh doanh, hộ cá thể nên lưu trữ các chứng từ, hóa đơn đầu vào, làm căn cứ hạch toán kế toán kinh doanh và cơ sở xác định nguồn gốc hợp lệ của hàng hóa.
Để giảm thiểu rủi ro và quản lý hiệu quả, hộ kinh doanh nên chuẩn hoá thủ tục lưu trữ chứng từ và cân nhắc áp dụng giải pháp phần mềm kế toán chuyên nghiệp cho hộ kinh doanh như phần mềm kế toán ACMan HKD giúp tự động quản lý hóa đơn đầu vào/đầu ra, lưu trữ chứng từ điện tử, chuẩn hoá sổ sách và hỗ trợ khi cần chuyển từ hộ lên doanh nghiệp. Qua đó giúp tiết kiệm thời gian và giảm sai sót trong công việc.
Mọi chi tiết về sản phẩm, xin quý khách vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn:
Fanpage: Công ty Cổ phần ACMan
Công ty cổ phần phát triển công nghệ ACMan
Hotline: 0966 04 34 34
Email: sales@acman.vn
