Hạch toán là một trong những khái niệm cơ bản nhất và cũng quan trọng nhất trong kế toán. Vậy khái niệm hạch toán là gì? Hạch toán có đặc điểm gì và được phân loại như thế nào? Trong bài viết này, ACMan sẽ giúp các bạn làm rõ khái niệm trên.
1. Hạch toán là gì?
Hạch toán là một hệ thống gồm có 4 quá trình cụ thể như sau: quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép nhằm bảo đảm các hoạt động kinh tế được kiểm soát chặt chẽ.
– Quan sát: Hoạt động này có mục đích định hướng, phản ánh sự tồn tại của các đối tượng cần thu thập.
– Đo lường: Mục đích của hoạt động này là dùng để đo lường các chi phí trong sản xuất và của cải vật chất đã sản xuất ra bằng các đơn vị đo lường thích hợp.
– Hạch toán: Các phép toán, phép chuyển đổi sẽ được sử dụng trong hoạt động này nhằm làm rõ mức độ thực hiện và hiệu quả của quá trình kinh tế.
– Ghi chép: Hoạt động này có mục đích chính là thu thập, xử lý và ghi chép lại tình hình, cũng như kết quả của các hoạt động kinh tế. Rồi dựa vào đó để đưa ra các quyết định phù hợp.
2. Phân loại hạch toán
Hiện nay có 3 phân loại hạch toán như sau:
– Hạch toán nghiệp vụ: là sự quan sát, kiểm tra và phản ánh từng nghiệp vụ cụ thể và quá trình kinh tế cụ thể, nhằm phục vụ cho việc chỉ đạo thường xuyên, kịp thời thích ứng với tình hình thực hiện các quá trình và nghiệp vụ này.
– Hạch toán thống kê: đây là môn khoa học giúp con người thực hiện các nghiên cứu về mặt lượng của các hiện tượng kinh tế xã hội với số lượng lớn, trong các điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể. Mục đích của bộ môn này là tìm ra được bản chất, quy luật của các hiện tượng kinh tế, xã hội được nghiên cứu.
– Hạch toán kế toán: đây là loại hạch toán được sử dụng nhiều nhất trong các loại hạch toán. Khái niệm của nghiệp vụ này sẽ được phân tích cặn kẽ sau đây.
3. Hạch toán kế toán là gì?
Hạch toán kế toán (hay còn gọi là kế toán) là một môn khoa học phản ánh các mặt của hoạt động tài chính – kinh tế ở các doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức xã hội. Cụ thể, hạch toán này con người thu thập, tổng hợp, xử lý, cung cấp những thông tin về tài sản nhằm mục đích kiểm tra toàn bộ tình hình tài sản và các hoạt động tài chính của một đơn vị.
Hạch toán kế toán thu thập, tổng hợp, xử lý và cung cấp một cách hệ thống các thông tin có tính thường xuyên và liên tục về các hoạt động tài chính – kinh tế của một đơn vị, một tổ chức cụ thể trong phạm vi thời gian nhất định. Vì đối tượng nghiên cứu cơ bản của bộ môn này là tài sản và sự vận động của tài sản nên về cơ bản, hạch toán kế toán là sự phản ánh tình hình tài chính, tài sản hiện có và những biến động của tài sản khi đơn vị thực hiện các hoạt động kinh tế.
Hạch toán kế toán thường sử dụng 3 thước đo cụ thể như sau:
– Thước đo hiện vật: Sử dụng các phương pháp như cân, đo, đong, đếm với các đơn vị là độ dài (mét, centimet); trọng lượng (g, kg tấn); diện tích (m2),… để đo lường đối tượng.
– Thước đo lao động: Đây là thước đo dùng để có thể xác định được năng suất lao động và giá trị lao động hao mòn, từ đó làm căn cứ xác định giá trị lao động tạo ra và tính lương thưởng. Thông thường, thước đo lao động và thước đo hiện vật hay được sử dụng cùng với nhau.
– Thước đo giá trị: Được dùng để tính toán được các chỉ tiêu về các loại tài sản, vật tư khác nhau với đơn vị là tiền tệ làm thước đo. Thước đo này giúp so sánh các chỉ tiêu tài chính – kinh tế nhằm đánh giá hiệu quả kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn.
4. Phương pháp hạch toán kế toán
Phương pháp hạch toán kế toán gồm 4 cách cơ bản là:
– Phương pháp chứng từ kế toán: đây là phương pháp phản ánh các nghiệp vụ, các hoạt động kinh tế phát sinh theo thời gian và địa điểm phát sinh của nghiệp vụ đó, vào các chứng từ bằng giấy hoặc điện tử để phục vụ công tác kiểm tra việc bảo vệ sử dụng tài sản, công tác quản lý kế toán và kiểm tra các hoạt động tài chính – kinh tế trong đơn vị.
– Phương pháp tài khoản kế toán: đây là phương pháp kế toán bằng cách phân loại, phản ánh và theo dõi một cách thường xuyên, liên tục và có hệ thống về tình hình và sự biến động của từng quá trình sản xuất kinh doanh, từng nguồn vốn và từng tài sản qua các tài khoản kế toán, theo một hệ thống và quy tắc phân bổ tài khoản kế toán nhất định. Việc ghi nhận và trình bày các nghiệp vụ tài chính kinh tế phát sinh bằng phương pháp kế toán ghi kép, đối ứng tài khoản cho thấy được tình hình và sự biến động của của tài sản và nguồn vốn, giúp cho việc quản lý và giám sát doanh nghiệp, tổ chức được thuận lợi và dễ dàng.
– Phương pháp tính giá: là phương pháp kế toán sử dụng thước đo chung là tiền tệ để xác định giá trị ghi sổ của các đối tượng kế toán theo những nguyên tắc nhất định nhằm phục vụ quá trình thu thập, tổng hợp, xử lý, hệ thống hóa và cung cấp thông tin tài chính – kinh tế tại doanh nghiệp.
– Phương pháp tổng hợp cân đối kế toán: là phương pháp hạch toán tổng hợp và cân đối số liệu từ các sổ kế toán theo các mối quan hệ cân đối vốn có của kế toán. Qua đó cung cấp các thông tin về tài sản và tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.
>>> Xem thêm:
Hướng dẫn hạch toán tài khoản 642 theo thông tư 200
Hạch toán góp vốn kinh doanh bằng tài sản cố định
5. Phân loại hạch toán kế toán
a. Phân loại dựa vào mức độ, tính chất thông tin
Có 2 loại hạch toán theo cách phân loại này là:
– Kế toán tổng hợp: Với loại hạch toán này, các thông tin kế toán sẽ được thu thập, ghi chép và cung cấp ở dạng tổng quát nhất dựa trên những chỉ tiêu được tổng hợp bằng thước đo tiền tệ.
– Kế toán chi tiết: Với loại hạch toán này, các thông tin sẽ được thu thập, ghi chép và cung cấp ở dạng chi tiết về một chỉ tiêu tổng hợp được kế toán tổng thực hiện. Những chỉ tiêu này có thể được đo bằng thước đo lao động, thước đo tiền tệ hoặc thước đo hiện vật.
b. Dựa vào cách thu nhận thông tin
Phân loại này cũng có 2 cách là:
– Kế toán đơn: Ở cách hạch toán này, các thông tin về nghiệp vụ tài chính – kế toán sẽ được ghi chép, thu thập một cách riêng biệt, độc lập.
– Kế toán kép: Ở cách hạch toán kép này, các thông tin về các nghiệp vụ kinh tế, tài chính sẽ được ghi chép, thu thập theo đúng nội dung và sự vận động biện chứng giữa các đối tượng của kế toán.
c. Dựa vào phạm vi thông tin kế toán cung cấp
Có 2 loại hạch toán là:
– Kế toán tài chính: Loại kế toán này có nhiệm vụ thu thập, tổng hợp, xử lý và cung cấp thông tin cho những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp sử dụng. Loại kế toán này sử dụng thước đo tiền tệ.
– Kế toán quản trị: Loại kế toán này sẽ thu thập, tổng hợp, xử lý và cung cấp thông tin giá trị cho các nhà quản trị doanh nghiệp nhằm quản lý, kiểm tra và nghiên cứu số liệu để đề ra các quyết định chiến lược trong hoạt động kinh doanh của tổ chức, doanh nghiệp. Cả 3 loại thước đo là tiền tệ, lao động và hiện vật sẽ được sử dụng ở loại hạch toán kế toán này.
d. Dựa vào mục đích, đặc điểm của đơn vị kế toán
Có 2 loại hạch toán là:
– Kế toán công: Các tổ chức, đơn vị hoạt động phi lợi nhuận hoặc không có tính chất kinh doanh sẽ thường sử dụng loại hạch toán này.
– Kế toán doanh nghiệp: Các doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh với mục đích chính là lợi nhuận sẽ sử dụng loại hạch toán này.
Trên đây là toàn bộ những thông tin về khái niệm hạch toán mà các bạn kế toán, doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức cần biết. Hi vọng những thông tin này đã giúp ích được các bạn đọc.
Hiện nay, có rất nhiều phần mềm kế toán thông minh như phần mềm kế toán ACMan có thể hỗ trợ hạch toán tự động nhanh chóng và chính xác. Không chỉ vậy, phần mềm kế toán ACMan còn đáp ứng xuất sắc mọi nghiệp vụ từ cơ bản đến chuyên sâu khác, qua đó giúp công tác quản trị tài chính kế toán của doanh nghiệp trở nên đơn giản hơn bao giờ hết. Để được phải nghiệm thử miễn phí phần mềm ACMan, xin quý khách vui lòng liên hệ:
Group Hỗ trợ: https://www.facebook.com/groups/Acman.vn/
Fanpage: Công ty Cổ phần ACMan
Công ty cổ phần phát triển công nghệ ACMan
Hotline: 0966 04 34 34
Điện thoại: 1900 63 66 85
Email: sales@acman.vn
