Từ ngày 01/07/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được mở rộng và chính thức bao gồm cả chủ hộ kinh doanh có giấy phép đăng ký kinh doanh. Đây là bước tiến quan trọng nhằm nâng cao tính an sinh xã hội, đảm bảo rằng các hộ kinh doanh cá thể – vốn trước đây chỉ được tham gia BHXH tự nguyện – giờ đây có thể tiếp cận đầy đủ các chế độ như ốm đau, thai sản, hưu trí và tử tuất. Trong bài viết dưới đây, ACMan sẽ giúp các bạn tổng hợp tất cả các quy định liên quan tới việc chủ hộ kinh doanh tham gia đóng BHXH bắt buộc.
1. Căn cứ pháp luật
Theo khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024 bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, phạm vi tham gia BHXH bắt buộc đã được mở rộng, cụ thể:
“Người lao động là công dân Việt Nam thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm:
…m) Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ.”
Như vậy, kể từ ngày 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh có giấy phép đăng ký kinh doanh sẽ chính thức thuộc nhóm đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, bên cạnh nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động (nếu có). Đây là một thay đổi quan trọng trong chính sách an sinh, góp phần mở rộng diện bao phủ BHXH trên toàn quốc.
2. Mức đóng bảo hiểm xã hội của hộ kinh doanh
2.1. Mức đóng của chủ hộ kinh doanh khi tham gia BHXH bắt buộc
Chủ hộ kinh doanh thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc sẽ được chọn tiền lương làm căn cứ đóng, nhưng phải tuân thủ giới hạn do pháp luật quy định.
Về mức đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể: Theo điểm a, b khoản 4 Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 quy định tỷ lệ đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất, tổng 25% tiền lương.
Bên cạnh đó, theo khoản 1, Điều 31 Luật BHXH 2024:
– Mức đóng tối thiểu: bằng mức tham chiếu đóng BHXH, tức bằng 25% mức lương cơ sở.
– Mức đóng tối đa: bằng 20 lần mức tham chiếu
Chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng 1 lần tuỳ theo nhu cầu.
2.2. Mức đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động làm việc cho hộ kinh doanh
Căn cứ theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, Luật Việc làm 2013 và Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, từ ngày 01/7/2025, hộ kinh doanh có sử dụng lao động sẽ phải thực hiện nghĩa vụ đóng các khoản bảo hiểm sau:
– Bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH): gồm quỹ hưu trí – tử tuất và quỹ ốm đau – thai sản.
– Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)
– Bảo hiểm y tế (BHYT)
– Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN)
Tổng tỷ lệ đóng các khoản bảo hiểm trên là 21,5% tính trên quỹ tiền lương tháng của người lao động, theo quy định tại Quyết định số 595/QĐ-BHXH và Nghị định 58/2020/NĐ-CP.
>>> Xem thêm:
Những chính sách thuế mới cho Hộ kinh doanh chính thức có hiệu lực từ 01/07/2025
Quy định mới về khấu trừ thuế khi bán hàng Online theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP
3. Chủ hộ kinh doanh không đóng BHXH bị phạt thế nào?
Trường hợp chủ hộ kinh doanh không thực hiện đúng nghĩa vụ đóng BHXH cho bản thân và người lao động từ 1/7/2025 sẽ đối mặt với các hình thức xử phạt vi phạm hành chính. Cụ thể, Theo Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, quy định mức phạt liên quan đến đóng BHXH bắt buộc như sau:
3.1. Mức xử phạt hành chính
– Phạt từ 18% đến 20% tổng số tiền BHXH, BHTN phải đóng tại thời điểm bị lập biên bản, nhưng không vượt quá 75 triệu đồng, nếu:
- Không đóng BHXH, BHTN cho toàn bộ người lao động thuộc diện bắt buộc.
- Vi phạm chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
– Chủ hộ kinh doanh sẽ bị phạt từ 50 đến 75 triệu đồng nếu chủ hộ có hành vi trốn đóng BHXH, BHTN, cũng chưa đến mức bị xử lý hình sự.
3.2. Biện pháp khắc phục hậu quả
Ngoài tiền phạt, chủ hộ kinh doanh vi phạm còn phải:
– Nộp đủ số tiền bảo hiểm còn thiếu cho cơ quan BHXH;
– Nộp tiền lãi phạt, tính bằng 2 lần mức lãi suất đầu tư bình quân của quỹ BHXH trong năm trước, áp dụng cho phần chậm hoặc trốn đóng.
Nếu không tự nguyện thực hiện, ngân hàng hoặc kho bạc nhà nước có thể trích trực tiếp từ tài khoản của chủ hộ để thu hồi số tiền nợ, cộng với lãi suất không kỳ hạn cao nhất tại thời điểm xử phạt (trường hợp vi phạm từ 30 ngày trở lên).
Việc mở rộng diện đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tới chủ hộ kinh doanh từ ngày 01/07/2025 không chỉ tạo thuận lợi cho việc tiếp cận an sinh xã hội, mà còn giúp tạo lập một xã hội công bằng và bền vững. Tuy nhiên, nếu không chủ động chuẩn bị, hộ kinh doanh dễ bị phạt và chịu hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
Sử dụng phần mềm kế toán ACMan HKD sẽ giúp hộ kinh doanh chủ động hơn trong công tác quản lý kế toán, tiền lương nhân sự đồng thời tiết kiệm thời gian, tránh sai sót trong công việc.
Để được tư vấn chi tiết và dùng thử miễn phí giải pháp phần mềm kế toán ACMan HKD, xin quý khách vui lòng liên hệ:
Fanpage: Công ty Cổ phần ACMan
Công ty cổ phần phát triển công nghệ ACMan
Hotline: 0966 04 34 34
Email: sales@acman.vn
