Ngày 27/10/2025 vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp. Theo đó, từ 01/01/2026, Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC áp dụng cho các năm tài chính bắt đầu từ sau ngày này. Đây là một bước thay đổi lớn trong hành lang pháp lý kế toán, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống tài khoản, báo cáo tài chính, tổ chức công tác kế toán và cách doanh nghiệp triển khai phần mềm kế toán. Vậy, Thông tư này có những điểm gì mới? Các kế toán cần lưu ý điều gì? Trong bài viết này, ACMan sẽ giúp các bạn tìm hiểu những thay đổi của Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC.
1. Thay đổi mẫu tại Phụ lục ban hành kèm theo
Theo đó, Thông tư 99/2025/TT-BTC đã bạn hành một danh mục biểu mẫu chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản, sổ sách và biểu mẫu báo cáo tài chính mới, cụ thể:
– Phụ lục 1: Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán
– Phụ lục 2: Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp
– Phụ lục 3: Sổ kế toán: gồm 42 mẫu sổ. Trước đây theo Thông tư 200 có 45 sổ.
– Phụ lục 4: Biểu mẫu Báo cáo tài chính.
2. Bổ sung quy định về công tác quản trị và kiểm soát nội bộ trong kế toán doanh nghiệp
Thông tư 99/2025/TT-BTC đã bổ sung quy định về công tác quản trị và kiểm soát nội bộ trong kế toán doanh nghiệp theo quy định tại Điều 3 của thông tư này, cụ thể như sau:
– Việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh của doanh nghiệp phải tuân thủ quy định của pháp luật, cơ chế chính sách có liên quan.
– Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật doanh nghiệp và pháp luật có liên quan.
3. Bổ sung quy định về công tác kế toán khi doanh nghiệp lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán không phải là Đồng Việt Nam
3.1. Quy định về việc lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán không phải là Đồng Việt Nam
Điều 6 Thông tư 99/2025/TT-BTC có quy định về công tác kế toán khi doanh nghiệp lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán không phải là Đồng Việt Nam, cụ thể như sau:
– Báo cáo tài chính mang tính pháp lý để doanh nghiệp công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam là Báo cáo tài chính được trình bày bằng Đồng Việt Nam.
Do đó, doanh nghiệp phải chuyển đổi Báo cáo tài chính từ đơn vị tiền tệ trong kế toán sang Đồng Việt Nam theo hướng dẫn tại khoản 3 Điều 6 Thông tư 99/2025/TT-BTC, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
– Trường hợp pháp luật quy định Báo cáo tài chính của doanh nghiệp phải được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán độc lập thì Báo cáo tài chính được kiểm toán là Báo cáo tài chính được trình bày bằng Đồng Việt Nam.
3.2. Phương pháp chuyển đổi Báo cáo tài chính lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam
– Khi chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam, doanh nghiệp phải quy đổi các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính theo nguyên tắc sau:
- Tài sản và nợ phải trả được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán;
- Vốn chủ sở hữu (vốn góp của chủ sở hữu, thặng dư vốn, vốn khác, quyền chọn chuyển đổi trái phiếu) được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày góp vốn;
- Chênh lệch đánh giá lại tài sản được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày đánh giá;
- Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, các quỹ trích từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối phát sinh trong từng kỳ được quy đổi ra Đồng Việt Nam bằng cách tính toán theo các khoản mục của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối còn lại phải được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá ghi sổ của khoản mục lợi nhuận sau thuế chưa phân phối;
- Các khoản mục thuộc Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh giao dịch. Trường hợp tỷ giá bình quân kỳ kế toán xấp xỉ với tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh giao dịch (chênh lệch không vượt quá biên độ tỷ giá giao ngay theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) thì có thể áp dụng theo tỷ giá bình quân kỳ kế toán (nếu lựa chọn).
– Phương pháp kế toán chênh lệch tỷ giá do chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ ra Đồng Việt Nam.
Chênh lệch tỷ giá phát sinh khi chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ ra Đồng Việt Nam được ghi nhận trên chỉ tiêu “Chênh lệch tỷ giá hối đoái” thuộc phần vốn chủ sở hữu của Báo cáo tình hình tài chính.
– Khi chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam, doanh nghiệp phải trình bày rõ trên Bản thuyết minh Báo cáo tài chính những ảnh hưởng phát sinh đối với Báo cáo tài chính do việc chuyển đổi Báo cáo tài chính từ ngoại tệ sang Đồng Việt Nam.
>>> Xem thêm:
Phần mềm kế toán ACMan song ngữ Nhật – Việt cho doanh nghiệp Nhật Bản
Tự động lập báo cáo tài chính với phần mềm kế toán ACMan
4. Bổ sung nguyên tắc lập Báo cáo tài chính khi thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán
Bổ sung nguyên tắc lập Báo cáo tài chính khi thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán theo khoản 2 Điều 5 Thông tư 99/2025/TT-BTC, cụ thể như sau:
– Tại kỳ kế toán đầu tiên kể từ khi thay đổi, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số dư các khoản mục trên sổ kế toán và Báo cáo tình hình tài chính sang đơn vị tiền tệ trong kế toán mới theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình (là trung bình cộng giữa tỷ giá mua chuyển khoản và tỷ giá bán chuyển khoản) của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch (là ngân hàng thương mại mà doanh nghiệp có tần suất hoặc giá trị giao dịch nhiều hơn so với bên khác) tại ngày thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán.
– Đối với thông tin so sánh (cột kỳ trước) trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, doanh nghiệp áp dụng tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch của kỳ trước liền kề với kỳ thay đổi.
– Doanh nghiệp phải trình bày trên Bản thuyết minh Báo cáo tài chính lý do thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán và khi có những ảnh hưởng đối với Báo cáo tài chính do việc thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán.
Việc Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC từ 01/01/2026 là bước chuyển vô cùng quan trọng, các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ để chuẩn hoá sổ sách, nâng cấp hệ thống kế toán – tài chính và đào tạo nhân sự nhằm tránh các rủi ro không đáng có.
Để việc chuyển đổi diễn ra thuận lợi, rút ngắn thời gian và giảm tối đa sai sót, các bạn kế toán nên cân nhắc sử dụng các phần mềm kế toán chuyên nghiệp như phần mềm kế toán ACMan. ACMan đã được thiết kế để cập nhật nhanh và chính xác nhất các thay đổi về quy định pháp luật, biểu mẫu pháp lý cũng như các nghiệp vụ liên quan.
Các bạn kế toán và doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu hoặc trải nghiệm thử miễn phí giải pháp phần mềm kế toán ACMan, xin quý khách vui lòng liên hệ:
Website: acman.vn
Fanpage: Công ty Cổ phần ACMan
Công ty cổ phần phát triển công nghệ ACMan
Hotline: 0966 04 34 34
Email: sales@acman.vn
